Door een steekincident belandt Stefan* (16) op de intensive care. Al kan hij na ontslag uit het ziekenhuis terecht bij zijn moeder, voor zijn veiligheid wordt vanuit DJGB met spoed een machtiging aangevraagd om hem gesloten te plaatsen. Dat maakt Stefan boos. “Waarom? Ik ben toch het slachtoffer!” Uiteindelijk weet Mara das Neves Silva, zijn nieuwe voogd, hem over te halen mee te werken. Maximaal vier weken gesloten, om hem bescherming te bieden en de risico’s in kaart te brengen, dat is de deal.

Mara is pas net een paar maanden in dienst bij DJGB als ze benoemd wordt tot jeugdbeschermer van Stefan op het moment dat hij in het ziekenhuis ligt. Toevallig kent ze hem al vanuit een vorige baan. Daar voelde het contact met haar voor hem destijds goed en dat geeft haar nu een voorsprong. In haar voorganger had Stefan geen enkel vertrouwen en daardoor was er ook amper contact. “Met Mara bel ik bijna elke dag. Ik kan haar altijd bereiken als er wat is. Ze is belangrijk voor mij en ook een soort stok achter de deur, want ze zegt wel waar het op staat.”

Voor de kick

Stefan is al bijna zijn hele leven lang bekend bij jeugdzorg. Al heel jong raakt hij betrokken bij criminaliteit. Hij gebruikt drugs, hard- en softdrugs. Veel. Dealt en verkoopt wapens. “Hoe dat komt? Voor de kick, ik zoek spanning.” Zijn jongere broer en twee halfzusjes hebben die drang niet, zij houden zich volgens hem wel gewoon aan de regels. “Ik kwam al jong op paden waar ik eigenlijk niet hoorde.”

Op zijn zestiende heeft Stefan dan ook al menig enig uurtje op het politiebureau gezeten. Hij is meerdere malen door de rechter veroordeeld, opgenomen geweest in een kliniek om van zijn verslavingen af te komen en hij heeft in diverse gesloten jeugdinstellingen gezeten. Daar is hij regelmatig weggelopen en vervolgens periodes totaal uit beeld van de jeugdzorg verdwenen.

Samenwerking

Het contact verliezen, dat is wel het laatste wat Mara wil, dus gooit ze het op samenwerking met Stefan. “Als je een machtsstrijd aangaat verlies je altijd. Ik probeer op de eerste plaats in contact te blijven. Daarom vraag ik aan hem: wat wil je en wat heb je nodig? Hij zegt: ‘ik wil wel veranderen maar ik weet niet hoe. Nou daar ga ik hem dan bij helpen. Want ik geloof dat hij dat echt wil en het gaat bij deze jongeren om vertrouwen”, zegt Mara.

Beschermen en versterken, dat zijn kernbegrippen van DJGB die Mara ook hier in de praktijk brengt. Want alhoewel Stefan nog steeds bij zijn moeder terecht kan en daar nu ook woont, zoekt Mara een goede woonplek voor hem. In een gesloten setting is het eerder niet gelukt om hem van zijn drugsgebruik af te krijgen. Daarna is hij in een zelfstandigheidstraject geplaatst maar dat bleek te hoog gegrepen. Mara: “Verbaal is Stefan heel sterk, laat hij sociaal wenselijk gedrag zien, maar in de praktijk heeft hij veel ondersteuning nodig om de goede dingen vast te kunnen houden.”

“Daarom heb ik niet ingestoken op zijn zelfbepalende gedrag, maar op onderliggende behoeftes en hoe de samenwerking met hem te vinden. Hij kwam zelf met ideeën. Sindsdien is hij wekelijks in contact met DJGB en vraagt steeds meer om hulp. Ik probeer te versterken wat goed gaat en te helpen bij wat beter kan.”

Drugshandel

Stefan is er heel open over dat het nog niet helemaal lukt om op het rechte pad te blijven. Ja, hij gebruikt nog steeds drugs. Ja, hij zit ook nog in de drugshandel (‘maar ik probeer dat te doen op een manier dat anderen daar geen last van hebben’) en hij sleutelt graag aan scooters om ze harder te laten rijden dan is toegestaan. Dat doet hij zelf ook al heeft hij geen rijbewijs. Dat moet allemaal nog een beetje kunnen, vindt hij, want daarnaast is hij op de goede weg, wil hij serieus veranderen: “Ik wil gaan werken en weer naar school. Daar ben ik al bijna drie jaar niet meer naartoe geweest. Ik was altijd liever op straat dan in de klas, dat vond ik interessanter. Maar er zijn heftige dingen gebeurd en ik ben wel klaar met dat leven. Het wordt steeds harder op straat, ze steken je tegenwoordig al neer als je lelijk naar iemand kijkt.”

Stratenmaker

Samen met Mara is hij op zoek gegaan naar werk en aangenomen als leerling stratenmaker. “Vier dagen in de week staat hij ’s ochtends vroeg bij zijn baas. Ik begin met kleine stukjes bestraatwerk in tuinen. Het is leuk om te doen en het is ook een uitlaatklep. En nee, het verdient niet zoveel. Als ik zeventien ben, krijg ik er een euro per uur bij…. Toch denk ik dat het op een gegeven moment mogelijk moet zijn om gewoon van mijn werk te leven.”

Mara heeft ook goede hoop: “Stefan heeft al veel stappen in de goede richting gemaakt. Hij gebruikt minder drugs en hij rookt minder. Wat daarbij mogelijk heeft geholpen? Er is veel vertrouwen uitgestraald, samenwerking met hem gezocht. Elke vrijdag gaat hij naar Kans Jongeren voor dagbesteding. Daar leert hij onder andere met geld omgaan en daar wordt ook aan delict analyse gedaan. Hij heeft een begeleider van Kans Jongeren die een goede invloed op hem heeft. Als DJGB-er probeer ik ook nauw betrokken te blijven. Niet alleen bij formele zaken maar ook door af en toe iets leuks te gaan doen met hem. Lunchen of zo. Daarbij krijgen deze jongeren ook meer respect voor je als professional en voelen zij zich ook meer gezien: ‘er is uiteindelijk iemand die moeite voor mij doet’. Dat maakt de samenwerking iets makkelijker en dan kan ik beter toezicht houden op deze jongeren die in de criminaliteit zitten.”

*Stefan is ivm privacy een gefingeerde naam.