Intiem terreur: Een complexe en gevaarlijke vorm van huiselijk geweld 

Jeugd- en gezinsbeschermer Stephanie heeft in een eerdere functie ervaring opgedaan in het ondersteunen van slachtoffers van huiselijk geweld. “In deze functie werkte ik met slachtoffers en plegers, met een focus op intiem terreur; een complexe en gevaarlijke vorm van geweld. Dit soort geweld heeft vaak tragische, soms dodelijke, gevolgen en is doordrenkt met controle en dwang”, zegt Stephanie. 

Wat is intiem terreur? 

“Intiem terreur begint vaak als een normale relatie, met een periode van “wittebroodsweken” waarin alles goed lijkt. Maar langzaam verandert de dynamiek: de dader oefent subtiele controle uit, vaak met uitspraken als ‘Ik hou zoveel van je, daarom wil ik niet dat je met je vrienden weggaat’ of ‘Ik ben bezorgd om je, daarom wil ik altijd weten waar je bent.’ Dit lijkt zorgzaam, maar is de beginfase van psychologische manipulatie. Er is geen financiële onafhankelijkheid, vrienden en familie worden steeds minder gezien, en het zelfbeeld van het slachtoffer wordt voortdurend afgebroken. Het leven van het slachtoffer wordt steeds meer beperkt, waardoor ze geïsoleerd raken en het steeds moeilijker wordt om een leven buiten de relatie te onderhouden”, vertelt Stephanie. 

Gevolgen van controle en dwang 

“Op een gegeven moment raakt het slachtoffer zo geïsoleerd dat ze zich vaak niet bewust zijn van de ernst van de situatie. Als er kinderen zijn, worden ze vaak door de dader ingezet om de slachtofferouder te ondermijnen. Bijvoorbeeld door te zeggen: ‘We gaan Veilig Thuis bellen, dan zullen ze zien dat jij een slechte ouder bent.’ Dit maakt de situatie nog complexer en vergroot het gevoel van machteloosheid bij het slachtoffer. 

Kinderen die opgroeien in een situatie van intiem terreur ervaren voortdurend stress. Dit kan zich uiten in slaapproblemen, faalangst of angststoornissen. Ze vertonen vaak ‘pleasend’ gedrag, waarbij ze alles doen om de situatie te de-escaleren uit angst voor een uitbarsting van de dader”, zegt Stephanie. 

Intiem terreur stopt niet na de relatie 

“Intiem terreur eindigt niet wanneer de relatie stopt. De controle en dwang kunnen aanhouden, waardoor slachtoffers vaak professionele hulp nodig hebben om effectief te ontsnappen. Het vraagt geduld, samenwerking en zorgvuldige planning om deze slachtoffers te ondersteunen en te beschermen”, aldus Stephanie. 

Veiligheidsplan en samenwerking 

“Vaak komen mensen in een dergelijke relatie terecht bij de politie of bij de hulpverlening voor huiselijk geweld. Of ze komen bij de jeugdbescherming in verband met een complexe scheiding en de kinderen. Het is dan vaak niet zo dat de partner die het rustigst blijft automatisch het slachtoffer is. Het is dan ook belangrijk om te letten op signalen van stalking, dreigen met wapens of wurging. Dit wijst namelijk op een verhoogd risico op gewelddadig of zelfs dodelijk geweld. Hulpverleners moeten extra alert zijn en samenwerken met ketenpartners en zorgaanbieders om het slachtoffer goed te ondersteunen. Het opstellen van een veiligheidsplan is cruciaal, omdat het slachtoffer anders in levensgevaar kan verkeren. Op het moment dat je het bespreekbaar gaat maken, moet je al een veiligheidsplan hebben. Als je geen veiligheidsplan hebt, maar wel ingrijpt is de kans op dodelijke afloop of ernstig fysiek of seksueel geweld heel groot. Je kunt dus niet zomaar ingrijpen bij intiem terreur. Je moet zorgvuldig te werk gaan. Het gaat niet alleen om het beschermen van het slachtoffer, maar ook om het begrenzen van de dader”, vertelt Stephanie. 

Slachtoffers zijn niet altijd in staat om de situatie zelf te erkennen of uit te stappen zonder professionele ondersteuning. 

Bij signalen van intiem terreur kun je altijd terecht bij de volgende instanties: 

• Veilig Thuis: Je kunt hen bereiken op het landelijke nummer 0800-2000 of via de website veiligthuis.nl. 

• Politie: Als er sprake is van direct gevaar of geweld, bel dan onmiddellijk de politie via het noodnummer 112.